Digital twins, of digitale tweelingen, zijn geen toekomstmuziek meer. Gemeenten en overheden ontdekken steeds meer hoe deze 3D-modellen helpen om plannen niet alleen te visualiseren, maar ook direct te toetsen aan beleid, normen en doelstellingen. In de Geospeciale podcast To digital twin or not to digital twin vertellen Niels en Stefan wat zij in de praktijk tegenkomen. Ze delen actuele voorbeelden, inzichten en technologische ontwikkelingen. In dit artikel lees je hoe digital twins vandaag al bijdragen aan betere besluitvorming en wat de nieuwste ontwikkelingen betekenen voor gemeenten en overheden.
Beluister de podcast
3D praktijkvoorbeelden
Een aansprekend voorbeeld is de wateroverlast-analyse die samen met Nelen & Schuurmans is ontwikkeld. Via de producten- en dienstencatalogus van DMI is deze voor iedereen te downloaden, ongeacht de software die wordt gebruikt. De analyse laat realistisch zien hoe een zware hoosbui zich verspreidt, tot op gevelhoogte, waarmee de impact van de bui meteen zichtbaar wordt en je kunt zien welke gevolgen het bijvoorbeeld heeft voor kritieke infrastructuur. Zo kan worden bepaald of een gebied een hoosbui kan verwerken en, zo niet, welke gevolgen dit heeft voor kritieke infrastructuur.
Daar blijft het niet bij. In samenwerking met Nelen & Schuurmans en Goudappel wordt gekeken naar een combinatie van hydrologische en mobiliteitsdata die duidelijk maakt hoe een stad functioneert onder extreme omstandigheden waarmee het mogelijk wordt antwoord te geven op vragen als “Hoe lang blijft het water staan? Welke routes vallen uit voor hulpdiensten?” en gemeenten effectief maatregelen kunnen plannen.
Een ander praktijkvoorbeeld is het voorspellend verzakkingsmodel, dat wij samen hebben ontwikkeld met Deltares, Gemeente Almere en het ministerie van BZK. Waar bodemdalingsanalyses normaal drie maanden in beslag nemen, levert dit model binnen één dag inzicht. Door een gebied in te tekenen en gegevens over grondwaterstanden en bodemgesteldheid te combineren, kan de draagkracht van de ondergrond worden berekend. Het model toont zowel de ontwikkeling in de eerste drie jaar als op langere termijn, waardoor gemeenten sneller kunnen beslissen of bouwen verantwoord is en welke onderhoudsstrategieën nodig zijn.
En het laatste voorbeeld uit de praktijk is een samenwerking met Gemeente Rotterdam die onderzoekt hoe big data in de digital twin kan worden ingezet voor de warmtetransitie. Met een clash-detectie worden kabels, leidingen, boomwortels en riolering zichtbaar, zodat de aanleg van warmtenetten voor 250.000 woningen zorgvuldig en met minder risico’s worden voorbereid.
Technologische ontwikkelingen
De techniek achter digital twins ontwikkelt zich razendsnel. Grote stappen zijn gezet op het gebied van BIM-integratie: modellen kunnen zonder dataverlies worden omgezet, automatisch gegeorefereerd en via OGC 3D Tiles soepel gestreamd. Performance-problemen behoren daarmee tot het verleden. Daarnaast zijn spatial models nu ook als service te benaderen en te visualiseren, waardoor geen zware desktopsoftware meer nodig is. Dit maakt digital twins toegankelijker voor een brede groep gebruikers.
Ook op het gebied van klimaatadaptatie ontstaan nieuwe mogelijkheden. Hittekaarten waren er al, maar nu kan ook de 3-30-300-richtlijn voor vergroening en verkoeling in 3D worden weergegeven, inclusief informatie over boomsoorten en effecten op de leefomgeving. Zo kunnen gemeenten niet alleen zien of ze aan de richtlijn voldoen, maar ook welke ingrepen het meeste effect hebben op gezondheid, verkoeling en leefbaarheid.
AR/VR en burgerparticipatie
Tijdens het Hexagon-congres zag Niels een AR/VR-maquetteconcept: een 3D-geprint stadsmodel dat via tablet of AR tot leven komt. Hiermee zou je heel mooi overstromingen, nieuwbouwprojecten of bijvoorbeeld windanalyses laagdrempelig kunnen gepresenteerd aan bestuurders en inwoners.
Veelgestelde klantvraag: BIM in de twin
Veel gemeenten vragen zich af: “Kun je BIM integreren in een digital twin zonder verlies van performance of data”? Het antwoord is ja, mits de juiste technologie wordt gebruikt.
Veel databestanden zijn groot. Je raakt al snel attribuutdata kwijt. Samen met de Gemeente Den Haag hebben we een oplossing ontwikkeld die we inmiddels hebben doorontwikkeld waarbij verschillende IFC-varianten automatisch worden geconverteerd, lagen slim worden geïnterpreteerd en bestanden via 3D Tiles worden gestreamd. Daarmee blijven attributen behouden en presteren ook grote modellen soepel.
Benieuwd naar de nieuwste toepassingen?
Kom op 29 oktober naar Make Geospatial Matter 2025 event in Driebergen. Een event dat inspireert, waar we de nieuwste ontwikkelingen alten zien en meer vertellen over de verwachtingen naar 2026. We tonen o.a. wat er allemaal mogelijk is rond de digital twin, zoals onder meer wateroverlast in combinatie met mobiliteit, zettingsberekeningen, de 3D WATkaart van Rotterdam, drone-data, remote sensing en BIM-integratie.
Digital twins: de informatievoorziening van de toekomst
Digital twins zijn hét hulpmiddel om integraal samen te werken. Waar veel toepassingen nu nog gefragmenteerd naast elkaar bestaan, brengt een twin alles samen in één omgeving. Dat is cruciaal wanneer gemeenten met uiteenlopende use cases werken: van geluid en milieu tot woningbouw, wateroverlast en groenmonitoring.
In een digital twin kunnen simulaties en voorspellingen worden gedaan, woningbouwplannen realistisch worden gevisualiseerd en beleidsdoelen direct worden getoetst aan normen en kaders. Het resultaat is niet alleen minder faalkosten achteraf, maar vooral sneller en beter onderbouwde besluitvorming.
Digital twins vormen de informatievoorziening van de toekomst. Ze maken het mogelijk om slimmer en efficiënter te werken, met meer samenhang tussen domeinen en meer waarde uit dezelfde middelen. Zo groeit de digital twin uit tot een onmisbaar fundament voor de manier waarop gemeenten en overheden beslissingen nemen.
Spoiler: In de volgende podcast is er een gast die in de praktijk ook werkt met een digital twin.
Meer informatie
Wil je meer weten over dit onderwerp? Stuur Niels of Stefan een e-mail via niels.vandegraaf@imagem.nl of stefan.lijst@imagem.nl of stuur een berichtje via ons contactformulier.
Niels van de Graaf
Stefan is onze business consultant op het gebied van de overheid. Dat betekent dat hij overheidsorganisaties helpt om bij beleidsvorming, uitvoering en monitoring van maatschappelijke en ruimtelijke opgaven. Uiteraard met het toepassen van locatie-intelligentie!
